PDD คืออะไร? ทำไมเอกสารนี้จึงสำคัญในระบบคาร์บอนเครดิต

โครงสร้างของ PDD ประกอบด้วยอะไร? เกี่ยวข้องอย่างไรกับคาร์บอนเครดิต

รู้หรือไม่? เอกสาร PDD (Project Design Document) ไม่ใช่เป็นเพียงแบบฟอร์ม แต่เป็นเครื่องมือสร้างความน่าเชื่อถือและความโปร่งใสให้กับโครงการคาร์บอนเครดิต ทำให้ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียทุกฝ่าย ไม่ว่าจะเป็นผู้พัฒนาโครงการ ผู้ตรวจสอบ (Validator/Verifier) และผู้ซื้อ Carbon Credit สามารถเข้าใจและมั่นใจได้ว่าโครงการนั้นๆ สามารถลดปริมาณก๊าซเรือนกระจกได้จริงและมีคุณภาพ

PDD คืออะไร?

ย่อมาจาก Project Design Document หรือเอกสารออกแบบโครงการ ซึ่งเป็นเอกสารสำคัญในระบบ Carbon Credit โดยเฉพาะอย่างยิ่งในโครงการที่เกี่ยวข้องกับกลไกการลดก๊าซเรือนกระจก เอกสารฉบับนี้รวบรวมรายละเอียดทั้งหมดของโครงการ ตั้งแต่หลักการและเหตุผล วิธีการดำเนินงาน การคำนวณปริมาณก๊าซเรือนกระจกที่คาดว่าจะลดหรือกักเก็บได้ ไปจนถึงแผนการติดตามและประเมินผลในอนาคต

เพื่อเสนอขอขึ้นทะเบียนและรับรองคาร์บอนเครดิตตามมาตรฐานต่างๆ ทั้งในระดับประเทศและระดับสากล เช่น Clean Development Mechanism (CDM), Verified Carbon Standard (VCS) หรือมาตรฐานอื่นๆ ในตลาดคาร์บอนสมัครใจ (Voluntary Carbon Market - VCM) และในประเทศไทยก็มีโครงการลดก๊าซเรือนกระจกภาคสมัครใจตามมาตรฐานของประเทศไทย (T-VER) หรือมาตรฐานสากลอย่าง Verra และ Gold Standard เป็นต้น

ความสำคัญของ PDD ที่ถือเป็นหัวใจของคาร์บอนเครดิตสามารถสรุปได้ดังนี้

• สร้างความน่าเชื่อถือและโปร่งใส : PDD เป็นเอกสารหลักที่แสดงรายละเอียดทั้งหมดของโครงการอย่างเป็นระบบ ช่วยให้ผู้ตรวจสอบภายนอก (Third-party verifier) สามารถประเมินและทวนสอบความถูกต้องของข้อมูลได้ง่ายขึ้น นำไปสู่การรับรอง Carbon Credit ที่มีคุณภาพและเป็นที่ยอมรับในตลาด
• เป็นรากฐานในการตรวจสอบและรับรอง : เนื้อหาใน PDD คือข้อมูลตั้งต้นที่ผู้ประเมินภายนอกใช้ในการตรวจสอบความใช้ได้ของโครงการ (Validation) ก่อนเริ่มดำเนินการ และใช้ในการทวนสอบ (Verification) เพื่อรับรองปริมาณคาร์บอนเครดิตที่เกิดขึ้นจริงหลังจากดำเนินโครงการไประยะหนึ่งแล้ว หากไม่มี PDD ที่สมบูรณ์และได้มาตรฐาน โครงการก็จะไม่สามารถเข้าสู่กระบวนการรับรองได้
• แนวทางการดำเนินงานที่ชัดเจน : PDD ทำหน้าที่เป็นแผนที่นำทางสำหรับผู้พัฒนาโครงการ โดยระบุขั้นตอน วิธีการและเทคโนโลยีที่จะใช้ไว้อย่างชัดเจน ทำให้การดำเนินโครงการเป็นไปอย่างมีทิศทางและสามารถติดตามผลได้อย่างเป็นรูปธรรม
• เครื่องมือสำคัญในการประเมินคุณสมบัติของโครงการ : หนึ่งในหัวใจสำคัญของโครงการคาร์บอนเครดิตคือความเป็นส่วนเพิ่ม (Additionality) ซึ่งหมายความว่าการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่เกิดขึ้นนั้น ต้องเป็นผลมาจากการมีอยู่ของโครงการคาร์บอนเครดิตเท่านั้น และจะไม่เกิดขึ้นหากไม่มีโครงการนี้ ซึ่ง PDD จะต้องแสดงหลักฐานและข้อมูลวิเคราะห์ที่หนักแน่นเพื่อพิสูจน์คุณสมบัติดังกล่าว
• ดึงดูดนักลงทุนและผู้ซื้อคาร์บอนเครดิต : สำหรับนักลงทุนและองค์กรที่ต้องการซื้อ Carbon Credit เพื่อชดเชยการปล่อยก๊าซเรือนกระจกของตนเอง PDD ที่มีคุณภาพและผ่านการรับรองจากมาตรฐานที่น่าเชื่อถือ จะช่วยสร้างความมั่นใจว่าเงินลงทุนของพวกเขาได้สนับสนุนโครงการที่มีประสิทธิภาพและสร้างผลกระทบเชิงบวกต่อสิ่งแวดล้อมจริง

องค์ประกอบหลักของเอกสาร PDD (Project Design Document)

แม้ว่ารูปแบบอาจแตกต่างกันไปบ้างตามแต่ละมาตรฐาน แต่โดยทั่วไปแล้วจะมีองค์ประกอบหลักที่คล้ายคลึงกัน ดังนี้

• บทนำและข้อมูลทั่วไปของโครงการ : อธิบายภาพรวมของโครงการ เช่น ชื่อโครงการ สถานที่ตั้ง วัตถุประสงค์ เทคโนโลยีที่ใช้ และผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง
• ระเบียบวิธีลดก๊าซเรือนกระจก : ระบุระเบียบวิธีหรือสูตรคำนวณที่เลือกใช้ในการประเมินการลด/กักเก็บก๊าซเรือนกระจก ซึ่งต้องเป็นระเบียบวิธีที่ได้รับการยอมรับจากมาตรฐานนั้นๆ
• การกำหนดกรณีฐาน : เป็นการฉายภาพสถานการณ์การปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่จะเกิดขึ้น หากไม่มีการดำเนินโครงการนี้ เพื่อใช้เป็นเส้นฐานในการเปรียบเทียบและคำนวณหาปริมาณก๊าซที่ลดลงได้
• การพิสูจน์ความเป็นส่วนเพิ่ม : แสดงหลักฐานและบทวิเคราะห์ว่าโครงการมีความเป็นส่วนเพิ่มอย่างไร เช่น วิเคราะห์อุปสรรคทางการเงิน เทคโนโลยีหรือข้อปฏิบัติเดิมๆ ที่ทำให้โครงการนี้ไม่สามารถเกิดขึ้นได้หากไม่ได้รับการสนับสนุนจากกลไกคาร์บอนเครดิต
• การคำนวณปริมาณก๊าซเรือนกระจกที่คาดว่าจะลดได้ : แสดงวิธีการคำนวณปริมาณก๊าซเรือนกระจกที่คาดว่าจะลดหรือกักเก็บได้ตลอดอายุโครงการ โดยอ้างอิงจากกรณีฐานและระเบียบวิธีที่เลือกใช้
• แผนการติดตามผล : อธิบายรายละเอียดเกี่ยวกับข้อมูลที่จะต้องจัดเก็บ วิธีการตรวจวัด ความถี่ในการติดตามและผู้รับผิดชอบ เพื่อให้สามารถทวนสอบปริมาณการลดก๊าซเรือนกระจกที่เกิดขึ้นจริงได้อย่างน่าเชื่อถือ
• การประเมินผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและการมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย : แสดงผลการประเมินผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นต่อสิ่งแวดล้อมและชุมชนโดยรอบ พร้อมทั้งหลักฐานการจัดกระบวนการรับฟังความคิดเห็นจากผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย

ตัวอย่างการใช้ PDD ในโครงการจริงในประเทศไทย มีดังนี้

• โครงการสวนยางพารา จังหวัดบุรีรัมย์
  มี PDD ชื่อว่า ETM-001-01 PDD: โครงการกักเก็บคาร์บอนและการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในสวนยางพารา จังหวัดบุรีรัมย์ โดยใช้เทคโนโลยี Cryptocurrency, Blockchain และดาวเทียม
  • เนื้อหาหลัก: การประเมินศักยภาพในการกักเก็บคาร์บอนในสวนยางพาราของพื้นที่โครงการ
  • เครื่องมือที่ใช้: ข้อมูลดาวเทียม, อาจมีการใช้สมการประเมินมวลชีวภาพ (allometric equations) เป็นต้น
  • จุดที่เป็นไปได้ว่าเป็น PDD: มีการออกแบบโครงการ (Project Design), กำหนด baseline, วิธีคำนวณ และองค์ประกอบที่ต้องเฝ้าติดตาม
• โครงการ T-VER ประเภท “ปลูกป่าอย่างยั่งยืน”
  ตัวอย่าง: วัดหนองจระเข้ ตำบลบ้านนา อำเภอแกลง เป็นต้น
  • เป็นโครงการภายใต้มาตรฐาน Voluntary Emission Reduction (T-VER) ของไทย
  • วิธีวัด/ประเมินการกักเก็บคาร์บอน (“FOR-01 การปลูกป่าอย่างยั่งยืน”) ซึ่งมักมีเอกสาร PDD / รายงานโครงการที่ระบุวิธี baseline, การวัด biomass, การติดตามรักษาโครงการ ourkhungbangkachao.com+2ghgreduction.tgo.or.th+2
• CarbonWatch แพลตฟอร์มสนับสนุนการจัดทำ PDD / ประเมินการกักเก็บคาร์บอน
  • CarbonWatch ทำหน้าที่ช่วยผู้พัฒนาโครงการในการจำแนกประเภทป่าไม้, ประเมินความหนาแน่นชั้นเรือนยอด, ประเมินศักยภาพการกักเก็บคาร์บอนในภาคป่าไม้ ทั้งก่อนและหลังการขึ้นทะเบียนโครงการกับ อบก.
  • เทคโนโลยีที่ใช้: ดาวเทียม ความละเอียดสูง, AI / ML, ภาคสนาม เป็นต้น

PDD (Project Design Document) ไม่ได้เป็นเพียงเอกสารทางเทคนิค แต่เป็นหัวใจสำคัญที่เชื่อมโยงทุกภาคส่วนในระบบคาร์บอนเครดิตเข้าด้วยกันเปรียบเสมือน “พิมพ์เขียว” ของโครงการลดก๊าซเรือนกระจก เป็นหลักประกันที่สร้างความเชื่อมั่นว่า ทุกๆ คาร์บอนเครดิตที่ถูกซื้อขายกันในตลาดนั้น มาจากโครงการที่สามารถลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้จริง และมีส่วนช่วยในการต่อสู้กับวิกฤตการณ์เปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศได้อย่างมีความหมาย เพราะเป็นเครื่องมือสำคัญในการสร้างความเชื่อมั่นให้กับหน่วยงานรับรอง นักลงทุนและสังคมโดยรวม หากไม่มี PDD ที่ชัดเจนและถูกต้อง โครงการจะไม่สามารถเข้าสู่ระบบคาร์บอนเครดิตหรือรับผลตอบแทนจากการขายเครดิตได้

CarbonWatch เราผู้นำเทคโนโลยีอวกาศเพื่อสิ่งแวดล้อม และคาร์บอนเครดิตรายแรกของไทย เราผสานนวัตกรรมของเทคโนโลยีดาวเทียมสำรวจโลกและ AI เพื่อประเมินการกักเก็บคาร์บอนในต้นไม้ เรามุ่งมั่นสร้างอนาคตที่ยั่งยืนผ่านการจัดการสิ่งแวดล้อม และลดก๊าซเรือนกระจกอย่างมีประสิทธิภาพ รวมถึงการสร้างเครดิตคาร์บอน เพื่อลดคาร์บอนอย่างยั่งยืนในตลาด Carbon Credit มาตรฐาน